Taalgebruik

Voordat het kindcentrum in fysieke vorm bestond en we bespraken wat belangrijk was voor De Binck, werd ons duidelijk dat de taal die we met elkaar spreken bepalend is voor de cultuur en de sfeer die er heerst. Taal kent veel verschillende aspecten en vormen.

Voor de kinderen zijn de woorden die worden gebruikt, de vragen die worden gesteld en de antwoorden die worden gegeven belangrijke signalen over hoe er naar ze gekeken en geluisterd wordt.

Voor de medewerkers is taal een van de belangrijkste gereedschappen. De woorden die we gebruiken, de toon waarop we praten en onze non-verbale taal geven de kinderen boodschappen over hoe we naar ze kijken. Taal kan bevestigen en ontkrachten. We proberen taal zo in te zetten dat het kansen tot leren creëert.

De keuze om onze taal bewust en betekenisvol in te zetten komt vanuit onze wens om de kinderen de vaardigheden en strategieën aan te leren om hun eigen leren te initiëren en leiden. Het komt voort uit het beeld dat we kinderen over zichzelf gunnen, die van een competente en krachtige lerende.

Dat betekent ook dat we niet altijd de kinderen zullen redden in hun strubbelingen. Wanneer een kind zijn jas nog niet kan dichtritsen of wanneer het dak van hun bouwwerk instort, kan een pauze in onze reactie en een bewust gekozen antwoord de kinderen helpen in het zelf bedenken van een passende strategie om tot een oplossing te komen. “Zal ik je helpen met het dichtritsen van je jas?” kan een snelle oplossing zijn voor het probleem van het kind, maar helpt het kind niet verder bij een volgende keer dat de jas niet dicht wil.

We proberen in onze woorden het beeld van het kind als een actieve probleemoplosser over te brengen.

‘Ik zie dat je vastloopt. Wat ga je nu proberen om dit op te lossen?’

‘Ik zie dat je het niet opgeeft. Je zet door en probeert verschillende manieren om dit op te lossen.’

Iedereen vindt een compliment fijn, het geeft ons een goed gevoel. Het gevaar ligt echter op de loer dat we een afhankelijkheid van complimenten ontwikkelen, als een soort beloningssysteem. Kinderen raken dan afhankelijk van de goedkeuring van een volwassene. Ze zien de waarde van hun leren dan enkel wanneer een volwassene er goedkeuring aan geeft en niet voor de intrinsieke waarde die het kan brengen. Op die manier wordt er tijd verspilt aan het zoeken van erkenning terwijl ze ook verder zouden kunnen ontdekken en onderzoeken.

‘Ben jij tevreden?’

We streven ernaar om met onze woorden en acties de kinderen te laten merken dat het proces van leren zelf al waardevol genoeg is met alle uitdagingen en worstelingen die het oplevert. Kinderen zouden hun eigen terugblik en gevoel van voldoening belangrijk genoeg moeten vinden.

De taal die we gebruiken laten kinderen merken dat zij degene zijn die dingen kunnen leren en bereiken. Zij kunnen het doen. Zij hebben zelfbeschikking. Dus, de volgende keer dat jouw kind je iets laat zien dat ze hebben ontdekt, onderzocht of gemaakt, zeg dan niet ‘mooi, leuk of ik vind het geweldig’, maar probeer eens van de volgende mogelijkheden:

‘Vertel me er eens wat meer over?’

‘Ik zie dat je….’

‘Je ziet er trots uit. Ben je dat? En waar ben je trots op?’

‘Ik ben heel nieuwsgierig. Hoe heb je dat gedaan?’

‘Wat was het lastigste of makkelijkste onderdeel?’

‘Kan je mij laten zien hoe je dat gemaakt hebt?’

‘Hmm…ik ben benieuwd wat je nu zult bedenken of maken.’

‘Het is je gelukt!’

‘Ooh, wat heb je daarvan geleerd?’

‘Hoe ben je op dit idee gekomen?’

Wat was de reactie van het kind toen je dit probeerde? Wij zijn benieuwd, laat het ons weten!

Deze blog is geschreven naar aanleiding van de bespreking van het boek ‘A culture of agency; fostering, engagement, empowerment, identity, and belonging in the early years’, Lisa Burman [2023]. De tekst is een vrije interpretatie van het boek.

Lees ook onze andere blogs